vrijdag 17 februari 2012

De wortel van de wanhoop Gen 3,1-7

Het overlijden van Whitney Houston, is weer een kras op deze wereld.
48 jaar nog maar, verdronken in het bad waarschijnlijk als gevolg van een mix van medicijnen en drank.
Wat een verspilling, zeggen de Engelsen dan. Dit was een vrouw die alles had.  Ze zag er goed uit, was dus model, was een bekend actrice en boven alles een begenadigd zangeres.
Heel veel mensen zouden één van die dingen willen bereiken en hun leven en-tenminste dat denken ze- hun leven als geslaagd beschouwen. Voorzover wij weten was Whitney Houston een toptalent, succesvol, maar verslaafd en doodongelukkig. Net zoals Michael Jackson (50) en Amy Winehouse (28) en nog zo'n lijstje er achteraan. Hoe bestaat dat zij die alles hebben, talent, bekendheid en succes, zo ongelukkig zijn?

We kunnen genoeg voorbeelden noemen van mensen die het veel minder getroffen hebben. Zij vullen onze TV-schermen. Maar is er hoop voor hen als zelfs succesvolle mensen als Whitney Houston het niet redden op deze wereld? Zondagavond verdiepen we ons in de wortel van de wanhoop en wat dat voor ons dagelijks leven te zeggen heeft

Whitney Houston
Afgelopen zondag trof me het bericht over Whitney Houstons tragische dood.
Niet dat ik haar muziek of haar leven goed kende, eigenlijk wist ik eerst niet zo direct, wie het ook alweer was. Jullie herkennen dat wel: zij was één van die mensen die zo bekend zijn dat iedereen haar naam wel eens gehoord heeft en weet dat het een beroemdheid is. Maar heel precies weet je het dan niet meer.
Nee, het waren eerder de omstandigheden rondom haar sterven die me troffen. Gevonden in een bad waarbij ook een mix van alcohol en medicijnen in het spel waren. En dan op die jonge leeftijd van 48 jaar. De dagen erna ontvouwt zich het trieste verhaal van een uiterst talentvolle en succesvolle zangeres die volkomen ontspoort, en vervolgens in het nieuws komt door overmatig drugs- en drank-gebruik en haar ongelukkige huwelijk. Ze slaagt er nauwelijks meer in om nog positief in het nieuws te komen. Totdat ze –uiteindelijk-  in een hotelkamer het leven laat.
Het deed me denken aan die andere artiesten zoals Michael Jackson en Amy Winehouse. De laatste werd – ook volkomen ontspoord- maar 27 jaar oud.

Whitney had een onwaarschijnlijk talent voor zang. Toen ik luisterde naar ‘I will always love you’ één van de hits waarvan in de jaren negentig 42 miljoen exemplaren zijn verkocht, was ik verwonderd over haar stem. Je zult zo’n gave hebben: een heldere stem met een enorm bereik.

Triest maakte het me, dat zo’n begaafde vrouw met zoveel mogelijkheden, zo haar einde vind. Hoe kan dat toch? Je zou denken dat ze alles had dat een mens gelukkig zou moeten maken. Ze kon kiezen tussen een carrière als fotomodel, actrice en zangeres. Veel mensen zouden al gelukkig zijn als ze één van talenten zouden hebben en daarmee succes zouden boeken. Tenminste dat denken veel mensen.
Miljoenen mensen krijgen nooit die kansen die zij kreeg. Ze verhongeren voordat ze volwassen zijn, komen om in oorlogsgeweld, zijn te arm om ooit ontdekt te worden of hebben eenvoudig het talent niet dat zij had en moeten het doen met veel minder mogelijkheden. Maar zij had het allemaal: talent, kansen en succes, -wereldwijd- waarom is dat niet genoeg? Waarom tóch zo ongelukkig?
Als een vrouw met zoveel talent en succes het geluk al niet vindt, welke hoop hebben al die andere mensen dan op deze wereld? Als méér kansen helemaal niet meer geluk hoeft te betekenen?

Het begon nog meer te schrijnen toen ik ontdekte dat Whitney in de kerk heeft leren zingen.  Ze zong gospel in de kerk waar ze opgroeide: De New Hope Baptist Church in Newark. Daar zijn nog filmpjes van de zien.
Jazeker, zonder twijfel was Whitney Houston al in de periode van haar grote succes in een heel andere wereld dan die van de kerk terecht gekomen. Haar levensstijl was in vele opzichten vreemd aan die van de christelijke wereldgemeenschap. En toch, hoor je die liederen van toen steeds weer terugkomen in haar carrière. Ja ook nieuwe christelijke liederen: nog in 2009 zong ze het adembenemende gebed: I look to you.  Ik heb zelden zoiets gehoord: de gouden stem van vroeger, niet meer zo hoog en nu toch schor door haar ruige levensstijl. Maar ze zingt de woorden van iemand die vanuit de put haar God zoekt. ‘I look to you’ De rillingen liepen me over de rug toen ik het haar hoorde zingen de afgelopen week…’wanneer de muziek uit mijn leven weg is, hoor ik in U nog steeds een lied’. Verlos me, God. Ik heb uw licht nodig… Nu al mijn kracht verdwenen is, kan ik alleen nog kracht vinden in U.
En dan denk je aan haar in die hotelkamer.
Ik wil geloven dat ze het meende, toen ze het zong. Wat is dit dan ook een verlies voor ons als wereldwijde christelijke gemeenschap. Hoe kan dit gebeuren? Een enorm van God gekregen talent, dat zo tot een einde komt.

Bron
Ach wij weten het allemaal wel, als gelovigen. We kennen de macht van de zonde en weten hoe het een mens kan verwoesten. We kennen ook de macht van de satan die mensen in een heel ander leven kan meeslepen. Tenminste als mensen het zich toestaan vèr van de Here te leven. Want de satan kan ook maar niet alles, hij moet wel ruimte krijgen.
Je mag ervan uitgaan dat de satan de Godgegeven schoonheid van deze wereld wil verwoesten en dat Whitney ook daarom een prooi voor hem was.
Én we kennen ook het begin, de komst van de zonde onder de mensen: de vrucht (géén appel, mensen) in het paradijs. Maar begrijpen we echt wat daar gebeurde? Het kwaad en de zonde als gevolg ervan is toch óók raadselachtig. Hoe kan het dat kinderen van de kerk, zoals Whitney Houston, zo ontsporen. Hoe kan zo’n gebeurtenis met zo’n boom het begin zijn van zoveel ellende en narigheid in de mensheid?
Nou, je begrijpt het niet als je denkt dat de waarschuwing in Genesis die we zo net lazen ‘van die boom mag je niet eten’ te maken heeft met die boom of met die vrucht. Het is geen waarschuwing voor een giftige vrucht zoals sommigen Genesis denken te moeten uitleggen. Het zit ‘m niet in die vrucht.
Het gaat hier ook niet over een machtsspel van God omdat Hij het eetverbod van de boom neerlegt als een drempel voor de eerste mensen waarover ze natuurlijk wel moeten struikelen. Het zit ‘m niet in God
Het gaat hier over het kwaad dat gemakkelijk zijn weg vindt naar de harten van mensen. De eerste mensen, die goed geschapen waren, bleken al kwetsbaar voor de verleiding. Dat maakte satans onderneming tot een succes. Het zit ‘m in de mens.
Het machtsspel wordt veel eerder door ons mensen gespeeld. Het verhaal van de boom maakt zichtbaar (en bewust!), hoe moeilijk een mens zich vol vertrouwen aan God kan overgeven. Hoe moeilijk een mens het vind God op de eerste plaats te zetten. Hoe sterk Eva en in haar spoor Adam zich bewust is van haar eigen recht. ‘Ik heb recht op....’
In haar groeit overtuiging dat God haar iets onthoudt, nl. net zoals God te zijn.
Als God zijn dat is tot op de dag vandaag de verleiding voor ieder mens. Nieyt de macht over de wereld maar je eigen weg te gaan, los van God.
En je vraagt je af: was het dit dat Whitney teveel werd. Is ze ergens vergeten dat ze haar talent van de Here gekregen ha. Heeft ze in zijn plaats één van de godinnen (afgodinnen  moet je eigenlijk zeggen) op deze wereld willen worden? Los van God in het middelpunt van de belangstelling en bleek ze toen net als Eva niet gemaakt om zo te kunnen overleven? Ze ging eraan kapot

Los van de bron
Niet christenen weten vaak niet wat ze missen, maar zijn soms jaloers op de troost die christenen in hun geloof vinden. Christenen weten wél wat ze kunnen kwijtraken. Ze zijn op hun beurt weer bezorgd zijn het spoor bijster te raken, ja zelfs het geloof te verliezen. Dat is een reëel gevaar in de wereld zoals die nu is.
Je wordt zomaar verleid tot leven los van God.
Eva zocht het kwaad niet op, ze werd erin ingeluisd door satan. Toch goed om na te gaan hoe hij dat deed. Want als je het nauwkeurig leest, probeert hij het nog steeds op deze manier. Hij probeert je band met God te verwoesten. (Beeld: je vasthouden aan de bron (keycord?))

Het begint met vileine spot in die eerste vraag. Jullie mogen zeker van geen enkele boom eten. Zo moet je het hier lezen. Er klinkt de suggestie in mee dat God de mensen iets wil onthouden en dat het toch wel bespottelijk is dat mensen dit toelaten..
Het is niet zozeer de inhoud van de vraag (klopt het?) maar om de sfeer die met die vraag opgeroepen wordt. Ach wij kennen dat ook wel, als je mensen treft die je zogenaamd vragen (het is geen vraag!): Jullie mogen toch heel weinig in kerk? De suggestie ligt er boven op: je laat je op de kop zitten. Je laat je je vrijheid afpakken. Je laat anderen bepalen wat jij mag doen.
De sfeer kan zo zijn dat je het gevoel hebt, dat je aldoor moet uitleggen waarom je toch blijft geloven, omdat mensen je het gevoel geven dat dit toch heel apart is. Dat je eigenlijk gevangen zit in een één of ander sekte of zo. Dat je je laat bedotten. Dat je vrij zou kunnen zijn, als jij je niet liet inpakken. Het hart raakt vergiftigd met een sfeer van wantrouwen. Het gaat niet zo vaak om inhoudelijke bezwaren of inhoudelijke bewijzen, de aanval van satan is een aanval op je vertrouwen.
Daar zijn we gevoelig voor. We zijn gevoelig voor onze rechten voor onze positie. Zo weet satan Eva ook over de drempel te lokken. Met suggestie: Eva je slaapt, wordt wakker en zie wat er gebeurt. God onthoudt je wat jou toekomt, wat jou recht is. En met een regelrechte leugen wakkert hij die sfeer van wantrouwen aan. Natuurlijk zul je niet sterven. Wat opvalt, is dat satan het bestaan van God niet probeert te ontkennen. Hij zegt ook niet dat het God niet uitmaakt wat je doet. Hij zegt niet dat God niet verboden heeft om van die boom te eten. Maar wat hij wél beschadigt, is de goedheid van God. Hij vergiftigt de sfeer tussen God en Eva en zaait wantrouwen. Satan suggereert dat wij niet op Gods goede bedoelingen kunnen vertrouwen. Wij zullen daarom ons leven in eigen handen moeten nemen. Dat is het, maak je los van God, Hij heeft het niet goed met je voor. Hij berooft je van je vrijheid.
Die leugen kun je nog altijd horen: in de kerk ben niet vrij en kun je niet doen wat je wilt. Buiten de kerk wordt je veel gelukkiger… Je hoort het overal tegenwoordig, laat los, laat los en wees nou eens werkelijk vrij. Laat je niet indoctrineren.||
Maar waarom liet God dit toe? Waarom gaf God de satan aanleiding in die boom? Waarom legde Hij het ze niet uit, welk kwaad dat kon? Uitleg kon toch geen kwaad?
Juist het níét geven van uitleg was belangrijk. Zou het echt gehoorzaamheid zijn geweest als Adam en Eva niet van de boom hadden gegeten wanneer God gezegd had dat dit het gewoon niet waard is? Nee. Dan zouden ze uit eigenbelang niet gegeten hebben: een afweging van kosten en baten.
De aanwezigheid van die boom zet de eerste mensen voor keus: Besef dat het leven een geschenk van God is en dat je dus nergens recht op hebt. Eet daarom niet van die boom. Of je behandelt Mij als God en je ziet je leven en de wereld als van Mij. Of je zet jezelf op mijn plaats. Dan denk je dat je leven van jezelf is. Of Ik ben je God en je vertrouwt Mij, of je bent je eigen god. De slang wist dit. ,,Eet van de boom en je zult als God zijn.’’ Dat is wat Adam en Eva doen.
En los van God ga je ten onder, niet straks pas, vaak tekent die ondergang zich al in je leven aan. De zonde vermenigvuldigt zich en begint je leven te verwoesten.
En het gebeurt nog steeds, mensen worden voor de keus gezet en kiezen voor zichzelf los van God.
Wat een wanhopig slot… kan de kerk deze voortdurende verleiding aan? Zit het niet in de bedrading van mensen ingebakken –ook van christelijke mensen- dat ze God op de duur gaan wantrouwen en voor zichzelf kiezen los van God? Dat is de wortel van de wanhoop En zie je dat tegenwoordig steeds meer gebeuren. Mensen worden van God losgeweekt

Geroepen
Het slot is juist niet wanhopig! Ook in dit gedeelte niet. In deze laatste verzen lezen we dat God ons zoekt. God vraagt waar wij gebleven zijn. Is het een échte vraag voor Hem? Weet Hij dan niet wat er gebeurd is? Natuurlijk kent Hij het antwoord al. Maar Hij zoekt toch contact, ondanks alles. Hij heeft Adam en Eva lief. Hij wil dat zij Hem antwoorden.
God houdt van ons. Hij is op zoek naar ons. Als God niet naar ons op zoek was gegaan, hadden wij Hem nooit meer gevonden. Het initiatief ligt bij Hem. Die liefde van God wordt nergens duidelijker zichtbaar dan in Jezus Christus. In Jezus werd met alles wat de slang ons aandeed, afgerekend. Jezus vermorzelde de kop van de slang. Adam en Eva worstelden met een boom. Jezus worstelde ook met een boom: het kruis. Hij wist dat Hij aan het kruis moest sterven om ons te redden van de dood.
God had tegen Adam en Eva gezegd jullie zullen leven als jullie Mij zullen gehoorzamen en niet zullen eten van die boom. Maar ze luisterden niet naar Hem. Omdat ze Hem niet meer vertrouwden.
Jezus was in de donkere tuin van Getsemane en God zei tegen Hem: gehoorzaam Mij en je zult worden vernietigd. En Jezus gehoorzaamde. Voor ons.  Hij beklom de boom van de dood. En doordat Hij dit deed, veranderde de boom van de dood in een boom van leven, voor ons.
De zonde van de boom is dat wij onszelf plaatsen op de plek die aan God toebehoort. De redding van de boom is Jezus’ dood aan het kruis, waarbij Jezus op onze plaats ging staan. God kwam naar onze wereld om onze plaats in te nemen.
Juist die geschiedenis maakt een eind aan de leugen dat wij God niet kunnen vertrouwen! Als je door iets overtuigd wil worden kijk dan eens naar wat Jezus heeft gedaan. Het zal het vergif van de slang uit je ziel halen, als je naar je Heer opziet. Je zult zien dat God wel echt van je houdt. Kijk maar naar Christus hoeveel. Hij laat je er niet alleen voor staan, ondanks alles.

Hoop
Ach Whitney Houston. Ooit het meisje met dat grote van God gekregen talent. Het meisje dat als kind in de kerk boven iedereen uit zong. Voor het oog raakte ze helemaal in een andere wereld verloren. Los van God. En dat is de wortel van de wanhoop.
En toch wil ik graag denken dat ze aan het einde van haar leven haar Heer weer zocht en vond. Jesus loves me, zong ze op de avond voor haar dood. En eerder dat gebed.
I look to you,
I look to you
After all my strength is gone
In you I can be strong
I look to you,
I look to you
And when melodies are gone In you I hear a song
I look to you . Amen                                                                                 


Liturgie Avonddienst

Zingen: Gez. 460, 1.3 Loof de Koning heel mijn wezen
Stil gebed, votum, zegengroet
Zingen: Ps. 42,1-3
Gebed
Lezen/Tekst
: Gen. 3,1-7
Zingen:  Gez. 186, 1-3 Zing mijn tong bezing het teken
Preek
Zingen: B 58 Groot is uw trouw o Heer
Gebed
Collecte
Zingen (geloofsbelijdenis) B 121 Heer U bent mijn leven

Geen opmerkingen:

Een reactie posten